Identifikacija lupusa predstavlja veliki izazov zbog kompleksnosti njegovih simptoma koji često mogu ličiti na simptome drugih bolesti. Simptomi lupusa variraju među pojedincima i mogu uticati na različite organe, što čini dijagnozu ove bolesti izuzetno teškom. Lupus uglavnom pogađa mlade žene.
- Manifestacija lupusa može poprimiti različite oblike, a simptomi se razlikuju od osobe do osobe. Na primjer, neke žene mogu imati upalu koljena i groznicu, dok se druge mogu boriti s upornim umorom ili problemima s bubrezima. Dok neki pacijenti mogu pokazivati crvenilo kože, kod drugih ono može izostati. Pojava simptoma podložna je fluktuacijama i može se pojaviti u različitim intervalima.
Bolovi u zglobovima i mišićima, koji se javljaju na obje strane tijela i na simetričan način, primarna su manifestacija lupusa. Šake, prsti i koljena obično su područja koja su najviše pogođena ovom nelagodom. Vrijedno je napomenuti da ti zahvaćeni zglobovi mogu pokazivati znakove upale, poput topline i vidljive upale. Drugi uobičajeni znak lupusa je povišena tjelesna temperatura, koja često prelazi 37,8°C. Ovaj se simptom može pripisati ili upali ili infekciji.
Dijelovi tijela koji su često izloženi sunčevoj svjetlosti, poput lica, ruku i šaka, mogu pokazivati crvenilo. Kod osoba s lupusom, obrazi i nos pokazuju jedinstveni uzorak crvenila koji podsjeća na leptira. Umor je čest simptom koji ima približno 90% pacijenata s lupusom.
Jedinstvena karakteristika ovog umora leži u njegovoj nepokolebljivoj prirodi, budući da na njega ne utječu razdoblja odmora ili sna. Kod osoba s lupusom često se opaža oticanje prstiju, nogu ili lica, što se može pripisati upalnim procesima ili problemima s bubrezima.
BONUS TEKST:
Psorijaza je hronično inflamatorno oboljenje kože koje se karakteriše pojavom crvenih, ljuspastih fleka na koži, najčešće na laktovima, kolenima, vlasištu i donjem delu leđa. Ovo stanje može biti veoma iritantno i uticati na kvalitet života osoba koje ga imaju. Evo detaljnijeg pregleda psorijaze, uključujući uzroke, simptome, dijagnozu, lečenje i moguće komplikacije.
Uzroci Psorijaze
Tačan uzrok psorijaze još uvek nije potpuno razjašnjen, ali se smatra da je rezultat kompleksnog međusobnog delovanja genetskih faktora, imunološkog odgovora i okolišnih faktora. Ključni faktori uključuju:
Genetika: Osobe s genetskom predispozicijom imaju veću verovatnoću da će razviti psorijazu. Studije su pokazale da osoba sa psorijazom često ima članove porodice koji takođe imaju ovu bolest.
Imunološki sistem: Autoimuni procesi igraju ključnu ulogu u psorijazi. T limfociti, određeni tipovi belih krvnih zrnaca, igraju ulogu u napadu zdravih kožnih ćelija, što dovodi do brze proliferacije kožnih ćelija i upale.
Okolišni faktori: Faktori kao što su stres, pušenje, infekcije i određeni lekovi mogu izazvati ili pogoršati simptome psorijaze kod genetski predisponiranih osoba.
Simptomi Psorijaze
Psorijaza se može manifestovati na različite načine, ali neki od najčešćih simptoma uključuju:
Crvene mrlje na koži: Ove mrlje su obično prekrivene srebrno-belim ljuskama. Mogu se pojaviti na bilo kom delu tela, ali su često vidljive na laktovima, kolenima, skalpu i donjem delu leđa.
Svrab i peckanje: Koža oko psorijatičnih lezija može biti svrbljiva i iritirana.
Debljanje noktiju: Psorijaza može uticati na nokte, uzrokujući promene poput zadebljanja, rupica ili promena boje nokatne ploče.
Psorijatični artritis: Oko 30% osoba sa psorijazom razvija psorijatični artritis, što može uzrokovati bol, oticanje i ograničenje pokreta u zglobovima.
Dijagnoza Psorijaze
Dijagnoza psorijaze obično se postavlja na osnovu fizičkog pregleda kože i procene simptoma od strane dermatologa ili drugog zdravstvenog stručnjaka. U nekim slučajevima može biti potrebna biopsija kože kako bi se isključile druge bolesti kože koje imaju slične simptome.
Lečenje Psorijaze
Cilj terapije psorijaze je smanjenje simptoma, kontrola upale i poboljšanje kvaliteta života pacijenta. Tretmani uključuju:
Topički tretmani: Kreme, gelovi i losioni koji se nanose direktno na zahvaćena područja kože.
Fototerapija: Izlaganje kože određenim vrstama svetlosti, kao što je ultraljubičasto (UV) svetlo, pod nadzorom zdravstvenog stručnjaka.
Sistemski lekovi: Oralni lekovi ili injekcije koji moduliraju imunološki odgovor.
Biološka terapija: Lekovi koji ciljano deluju na određene delove imunološkog sistema koji su uključeni u patofiziologiju psorijaze.
Moguće Komplikacije Psorijaze
Nelečena psorijaza može dovesti do brojnih komplikacija, uključujući:
Psorijatični artritis: Hronično zapaljenje zglobova koje može dovesti do trajnog oštećenja zglobova.
Povećan rizik od drugih bolesti: Osobe sa psorijazom imaju povećan rizik od razvoja drugih zdravstvenih problema kao što su dijabetes, srčane bolesti i depresija.
Emocionalne i psihološke posledice: Psorijaza može negativno uticati na mentalno zdravlje zbog stigmatizacije, osećaja sramote i ograničenja u društvenim aktivnostima.
Zaključak
Psorijaza je kompleksno hronično oboljenje kože koje zahteva multidisciplinarni pristup u dijagnostici i lečenju. Razumevanje faktora koji doprinose razvoju psorijaze i pravovremeno lečenje ključni su za kontrolu simptoma i poboljšanje kvaliteta života osoba koje su pogođene ovom bolešću. Redovni pregledi kod dermatologa i pridržavanje terapijskih smernica pomažu u sprečavanju komplikacija i održavanju dobrobiti pacijenata sa psorijazom.
