– Mi se sa našim današnjim člankom, vraćamo u 2 Svjetski rat, o kojem se i dan danas mogu napisati jako poučne priče. Jednostavno, toliki zločin su uradili nacisti, da milioni žrtava jednostavno govore sve za sebe. Slijedi i jedna priča o kojoj se uvijek može pričati i pisati.
Rođen u selu Šetonje kod Petrovca na Mlavi 1920. godine, Srbin Bukumirović je stekao slavu kao beogradski ilegalac i aktivno učestvovao u pokretu otpora tokom Drugog svetskog rata, sve dok je studirao medicinu.
- Tokom studiranja na Beogradskom univerzitetu, zajedno sa bratom Miroslavom, uključila se u revolucionarni studentski pokret. Oboje su učestvovali u raznim demonstracijama koje je organizovala Komunistička partija Jugoslavije, kojoj je ona pripadala. Prije izbijanja rata bila je suočena sa višestrukim hapšenjima zbog svoje uključenosti u komunistički pokret u predratnoj Jugoslaviji. Nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije od strane nacističke Nemačke 1941. godine, ova Srpkinja je igrala aktivnu ulogu u organizovanju pokreta otpora u Beogradu. U okviru Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, preuzela je odgovornost za poštu od partizanskih kurira.
Uz brata Miroslava, Srpkinji se pridružila i sestra Jovanka u NOP-u, gde su im poverene iste obaveze.
Srbijanka i Jovanka su tokom leta 1943. godine, u ime svoje sestre Ružice Bukmirović-Đurović, obezbedile zakup kuće u Mokroluškoj ulici 7 za potrebe NOP-a. Unutar ove kuće izgrađena su tajna skloništa koja su pružala utočište partijskim funkcionerima i kako bi zaštitili osjetljivi materijal od pada u ruke okupatorskih snaga i njihovih saradnika. Takođe, vredi napomenuti da je i Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju sazivao sastanke upravo u ovoj kući. U oktobru iste godine, agenti Specijalne policije, odnosno formacije Queensling, uhapsili su Vasilija Buhu i Veru Miletić (koja je slučajno majka Mire Marković). Pod ekstremnim prinudom i fizičkim zlostavljanjem odavali su podatke o svim komunistima koje su poznavali, uključujući i jednu Srpkinju. Shodno tome, ovo je označilo početak masovne kampanje hapšenja komunista i njihovih saradnika širom okupirane Srbije. Specijalna policija Kvinslenda je potom izvršila raciju na rezidenciju Srbijanke i Jovanke, privela ih zajedno sa sestrom Ružicom i prevezla u logor na Banjici.
Za razliku od Buhe i Vere Miletić, sestre Bukumirović su ostale nepokolebljive i odlučile su da ćute. Srpkinja je 7. septembra 1944. godine tragično streljana, kao posledica izdaje Vasilija Buhe i Vere Miletić, jer su se verovatno nadali da će sebi obezbediti opstanak odričući se nje i još nekoliko drugih.
- Tokom prozivke koju je vodio Peter Kriger, pomoćnik komandanta logora, atmosfera je bila neobično mirna među onima koji su bili predodređeni za streljanje, sa izuzetkom jedne Srpkinje. Dok su se njeni prijatelji opraštali i odlazili, istakla se u masi, prkosno izražavajući svoje misli: „Razumemo zašto se suočavamo sa smrću… Tvoja smrt je neminovna… Tvoja sopstvena deca će te prezirati i stideti se! ” Čak je skandirala parole podrške komunističkoj partiji. Nažalost, njena hrabrost je dovela do toga da je bila brutalno pretučena. Bez straha, pokušala je zubima osloboditi svoju prijateljicu od užadi koji su ih vezali u “mariku”, što je samo dovelo do dalje kazne. Jovanka, njena sestra, zabeležila je ove poslednje trenutke u iskrenom pismu njihovoj majci od 8. septembra.
Uoči pogubljenja, Jovanka je svoj tragični kraj dočekala 11. septembra 1944. u hodniku logora Banjic, gde ju je ubio Radomir Čarapić, zamenik upravnika logora, u haotičnoj svađi koju su pokrenule nenaoružane žene koje su napale stražare. i uprava logora.
Nakon oslobođenja Jugoslavije, posmrtni ostaci sestara Bukumirović prebačeni su i položeni u Aleju boraca NOB-a na Novom groblju u Beogradu. Pored njih, posljednje počivalište na istom groblju našao je i njihov brat Miroslav, koji je u policijskom pritvoru u maju 1942. godine tragično oduzeo život i posthumno odlikovan kao narodni heroj.
