ZARAZA PREKO KLIME I TUŠEVA – Doktorka Jovanović pozvala na oprez na ljetovanju, opasna bakterija kosi ljude

U Kliničko-bolničkom centru u Zagrebu nedavno su se dogodili tragični događaji koji su izazvali ozbiljnu zabrinutost zbog širenja bakterije legionela. Od pet pacijenata koji su se zarazili ovom opasnom bakterijom, troje je preminulo, što je uzbunilo zdravstvene stručnjake i širu javnost.

• Institut za javno zdravlje Srbije “Milan Jovanović Batut” oglasio
• se povodom opasnosti i načina prenošenja bakterije legionele. Dr. Verica Jovanović, vršiteljica dužnosti ravnateljice Zavoda, istaknula je da je ova bakterija česta pojava u vodi, posebice u sustavima sa stajaćom vodom poput cisterni i bojlera. Pojedinci s oslabljenim imunološkim sustavom posebno su osjetljivi na rizike koje predstavlja ova bakterija.

Tijekom gostovanja u emisiji Jutarnje na Prvoj televiziji, dr. Jovanović je govorio o tome kako se legionela širi i koje simptome može izazvati. Naglasila je da se bakterije mogu naći u vodovodnim cijevima i drugim vodovodnim sustavima koji se rijetko koriste, poput hotela i turističkih objekata. Prijenos se događa putem aerosola, što znači da se može udahnuti kapljicama tekućine, što dovodi do različitih kliničkih simptoma kod osoba s oslabljenim imunitetom.

Na simptome i rizičnu populaciju može utjecati infekcija legionelom, koja se može manifestirati kao prolazna groznica slična običnoj ljetnoj gripi. Ipak, osobe s produljenom izloženošću bakterijama ili kompromitiranim imunološkim sustavom osjetljive su na težu upalu pluća. Dr. Jovanović je istaknuo da se bakterija pretežno razvija u neadekvatno održavanim vodovodima, pogodujući temperaturama od 20 do 50 Celzijevih stupnjeva.

Potencijalni rizici povezani s klima-uređajima često izazivaju zabrinutost, osobito kada je riječ o prijenosu bakterije legionele. Prema riječima dr. Jovanović, korištenje centralne klimatizacije može predstavljati problem ako se zanemare redoviti postupci dezinfekcije. S druge strane, rizik od zaraze putem klima uređaja u automobilima je relativno manji, zahvaljujući sustavu suhe ventilacije.

Kako bi se spriječio prijenos opasne bakterije legioneloze, dr. Verica Jovanović istaknula je važnost dosljednog održavanja i odgovarajuće dezinfekcije vodovodnih sustava. Bilo da se radi o stambenim objektima ili komercijalnim i turističkim objektima, redovito čišćenje i održavanje vodovodnih sustava igraju ključnu ulogu u sprječavanju širenja ove štetne bakterije. Dok je ove godine u Srbiji zabilježen samo jedan slučaj legioneloze, ključno je dati prioritet preventivnim mjerama i održavanju.

Dr. Jovanović je istaknuo važnost pridržavanja preventivnih mjera, posebice u objektima koji okupljaju veliki broj ljudi, kao što su bolnice, hoteli i javni bazeni. Održavanje dosljednih protokola dezinfekcije i nadzor sustava vode mogu uvelike smanjiti šanse zaraze legionelom.

Nedavni nesretni incidenti u Zagrebu služe kao dirljiv podsjetnik na kritičnost poštivanja higijenskih standarda i provođenja redovitih inspekcija vodovodnih sustava kako bi se zaštitila dobrobit svakog pojedinca. Dosljedna svakodnevna provedba preventivnih mjera, uz sveobuhvatnu edukaciju o mogućim opasnostima koje nosi legionela, imaju ključnu ulogu u sprječavanju budućih pojava ove opasne infekcije. Širenje znanja i savjesno djelovanje ima moć ne samo zaštititi živote već i očuvati cjelokupno zdravlje cijele zajednice.

BONUS TEKST:

Razvoj Urbanizma i Modernih Gradova: Od Antičkih Naselja do Pametnih Gradova Budućnosti

Uvod

Urbanizam, kao disciplina koja se bavi planiranjem i razvojem gradova, igra ključnu ulogu u oblikovanju naših životnih prostora. Od prvih gradskih naselja u drevnim civilizacijama do savremenih pametnih gradova, evolucija urbanizma odražava promene u društvu, tehnologiji i ekonomiji. Ovaj tekst će detaljno razmotriti istorijski razvoj urbanizma, savremene izazove sa kojima se suočavaju moderni gradovi, i perspektive budućih urbanih područja.

I. Istorijski Razvoj Urbanizma

1. Antičke Civilizacije i Prvi Gradovi

Razvoj urbanih naselja započeo je pre više hiljada godina, sa prvim civilizacijama koje su postavile temelje za moderne gradove.

• Mesopotamija i Egipat: U Mesopotamiji, gradovi kao što su Ur i Vavilon razvili su se uz reke Tigar i Eufrat. Planiranje ovih gradova uključivalo je organizaciju prostora za stambene i javne zgrade, trgove i hramove. Sličan razvoj se dogodio i u starom Egiptu, gde su gradovi kao što su Tebe i Memfis razvijani uz Nil.
• Indska Dolina: U Indskoj dolini, gradovi kao što su Harapa i Mohendžo-Daro pokazali su napredan nivo urbanističkog planiranja, sa pravilnim rasporedom ulica, kanalizacijskim sistemima i centralnim trgovačkim područjima.
• Antička Grčka i Rim: U antičkoj Grčkoj, gradovi-države kao što su Atina i Sparta razvili su složene urbanističke planove sa agorama (javni trgovi), hramovima i amfiteatrima. Rimljani su dodatno unapredili urbanizam uvođenjem pravolinijskih ulica, akvadukata, kupatila i javnih zgrada, kao što su forumi i amfiteatri.

2. Srednji Vek i Renesansa

Tokom srednjeg veka, evropski gradovi su često bili okruženi zidinama i izgrađeni oko zamkova ili katedrala. Renesansa je donela nove ideje u urbanizam, inspirisane humanizmom i ponovnim otkrićem klasične arhitekture.

• Srednjovekovni Gradovi: Gradovi kao što su Pariz i London razvili su se oko feudalnih struktura, sa uskim uličicama i gusto naseljenim kvartovima. Trgovi i pijace postali su centralni prostori za trgovinu i društvene aktivnosti.
• Renesansni Urbanizam: Renesansni graditelji, kao što su Filarete i Alberti, promovisali su geometrijski pravilne planove gradova sa centralizovanim javnim prostorima, širokim ulicama i simetričnim rasporedom zgrada. Primeri ovakvog urbanizma mogu se videti u italijanskim gradovima kao što su Firenca i Rim.

3. Industrijska Revolucija

Industrijska revolucija donela je velike promene u urbanom razvoju, sa naglim rastom gradova i promenom u njihovoj strukturi.

• Urbanizacija i Industrija: Industrijska revolucija dovela je do brze urbanizacije, sa rastom industrijskih gradova kao što su Mančester i Birmingham. Ovi gradovi su se suočili sa izazovima prenatrpanosti, loših sanitarnih uslova i zagađenja, što je zahtevalo nove pristupe u urbanističkom planiranju.
• Planiranje i Reformacija: Reforme u urbanizmu, predvođene urbanistima kao što su Ebenezar Hauard i Džejn Džejkobs, promovisale su ideje o vrtogradovima, zoniranju i poboljšanju životnih uslova. Vrtogradovi su kombinovali prednosti gradskog i seoskog života, nudeći zelene prostore i organizovanu infrastrukturu.

II. Savremeni Urbanizam

1. Moderni Gradovi i Infrastruktura

Savremeni gradovi se suočavaju sa kompleksnim izazovima, ali i nude inovativna rešenja za održivost, transport i stambeno planiranje.

• Održivi Urbanizam: Održivi urbanizam fokusira se na stvaranje gradova koji minimiziraju ekološki otisak i promovišu efikasno korišćenje resursa. Inicijative kao što su energetski efikasne zgrade, reciklaža i korišćenje obnovljivih izvora energije igraju ključnu ulogu u modernom urbanističkom planiranju.
• Pametni Transport: Razvoj pametnog transporta uključuje javne sisteme prevoza, biciklističke staze i infrastrukturu za električna vozila. Pametni saobraćajni sistemi koriste tehnologiju za optimizaciju saobraćaja i smanjenje zagušenja.
• Stambeno Planiranje: Moderni gradovi suočavaju se sa izazovima vezanim za pristupačnost stanovanja, prenatrpanost i gentrifikaciju. Urbanisti razvijaju strategije za stvaranje održivih stambenih rešenja koja odgovaraju potrebama različitih društvenih grupa.

2. Digitalna Transformacija i Pametni Gradovi

Digitalna transformacija igra ključnu ulogu u razvoju pametnih gradova, koji koriste tehnologiju za poboljšanje efikasnosti i kvaliteta života.

• Internet Stvari (IoT): IoT uređaji omogućavaju prikupljanje i analizu podataka u realnom vremenu, što pomaže u donošenju odluka u vezi sa upravljanjem gradskim resursima. Pametni senzori se koriste za praćenje saobraćaja, kvaliteta vazduha, potrošnje energije i sigurnosti.
• Podaci i Analitika: Podaci i analitika igraju ključnu ulogu u razvoju pametnih gradova. Korišćenje velikih podataka omogućava bolje razumevanje obrazaca ponašanja građana i optimizaciju urbanih usluga, kao što su javni transport, upravljanje otpadom i hitne službe.
• Digitalne Usluge: Pametni gradovi razvijaju digitalne usluge koje olakšavaju interakciju građana sa gradskom upravom. Mobilne aplikacije omogućavaju pristup informacijama o saobraćaju, događajima, plaćanju računa i drugim gradskim servisima.

3. Socijalni Aspekti i Participativni Urbanizam

Moderni urbanizam takođe uzima u obzir socijalne aspekte i promoviše participativni pristup u planiranju.

• Inkluzivni Gradovi: Inkluzivni urbanizam se fokusira na stvaranje gradova koji su pristupačni i prilagođeni različitim društvenim grupama. Ovo uključuje prilagodbu prostora za osobe sa invaliditetom, stvaranje zajedničkih prostora za različite kulturne aktivnosti i promovisanje socijalne pravde.
• Participativno Planiranje: Participativno planiranje uključuje građane u proces donošenja odluka o urbanističkom razvoju. Ovaj pristup omogućava zajednici da aktivno učestvuje u kreiranju urbanih politika i projekata, što doprinosi većoj transparentnosti i odgovornosti.

III. Izazovi i Perspektive Budućih Gradova

1. Klimatske Promene i Održivi Razvoj

Jedan od glavnih izazova sa kojima se suočavaju savremeni gradovi jeste prilagođavanje klimatskim promenama i unapređenje održivog razvoja.

• Adaptacija na Klimatske Promene: Gradovi razvijaju strategije za adaptaciju na klimatske promene, koje uključuju izgradnju otpornijih infrastruktura, upravljanje vodnim resursima i zaštitu obalnih područja. Ove mere su ključne za smanjenje rizika od poplava, toplotnih talasa i drugih klimatskih uticaja.
• Promovisanje Održive Mobilnosti: Održiva mobilnost uključuje promovisanje javnog prevoza, biciklističkog saobraćaja i pešačenja kao alternativnih oblika prevoza. Ova strategija pomaže u smanjenju emisija štetnih gasova i unapređenju kvaliteta vazduha u urbanim sredinama.

2. Digitalna Ravnopravnost i Bezbednost

Digitalna transformacija donosi nove izazove u vezi sa ravnopravnošću i bezbednošću u gradovima.

• Digitalna Podela: Jedan od ključnih izazova je digitalna podela između različitih socijalnih grupa. Gradovi moraju osigurati da svi građani imaju pristup digitalnim resursima i uslugama, bez obzira na socijalno-ekonomski status ili starost.
• Sajber Bezbednost: Sajber bezbednost je kritičan aspekt u razvoju pametnih gradova. Sa sve većim brojem povezanih uređaja i sistema, gradovi moraju ulagati u zaštitu podataka i infrastrukture od sajber napada i drugih pretnji.

3. Budućnost Urbanog Razvoja

Budućnost urbanog razvoja obećava dalji napredak u tehnologiji, održivosti i socijalnoj inkluziji.

• Tehnološke Inovacije: Buduće tehnologije, kao što su kvantni računari i biotehnologija, imaju potencijal da dodatno transformišu način na koji gradovi funkcionišu. Ove inovacije mogu doneti nova rešenja za upravljanje resursima, energijom i gradskim uslugama.
• Holistički Pristup: Holistički pristup urbanizmu uključuje integraciju različitih aspekata planiranja, od ekoloških i ekonomskih do socijalnih i kulturnih. Ovaj pristup omogućava stvaranje gradova koji su fleksibilni, otporni i prilagodljivi budućim promenama.

Zaključak

Razvoj urbanizma odražava evoluciju čovečanstva kroz istoriju, oblikujući način na koji živimo, radimo i interagujemo sa našim okruženjem. Od drevnih gradova Mesopotamije i antičke Grčke, preko industrijskih metropola, do savremenih pametnih gradova, urbanizam je kontinuirano odgovarao na izazove vremena i unapređivao kvalitet života. U budućnosti, gradovi će nastaviti da se suočavaju sa novim izazovima i prilikama, koristeći inovacije i održive prakse kako bi stvorili održive, inkluzivne i tehnološki napredne urbane prostore.

Ovaj tekst daje pregled kompleksnog razvoja urbanizma, ističući ključne faze i aspekte koji oblikuju naše moderne gradove. Sa fokusom na istorijske, savremene i buduće perspektive, on pruža uvid u dinamiku urbanog razvoja i njegov značaj za budućnost čovečanstva.