Često i učestalo konzumiranje alkohola može značajno povećati rizik od razvoja jedne od najsurovijih i najsmrtonosnijih vrsta raka raka pankreasa. Naučnici iz Majamija smatraju da su otkrili i mogući mehanizam zbog kojeg dolazi do ove opasne bolesti.
Njihova istraživanja ukazuju da visok unos alkohola oštećuje ćelije u pankreasu koje su odgovorne za proizvodnju digestivnih enzima, ključnih za razgradnju hrane.Oštećenje ovih ćelija dovodi do upale pankreasa – organa koji ima vitalnu ulogu ne samo u varenju, već i u regulisanju nivoa šećera u krvi. Kada se upalni proces nastavi, on s vremenom može izazvati prekancerozne lezije, koje kasnije prelaze u rak pankreasa. Ova bolest ima jednu od najnižih stopa preživljavanja među svim vrstama raka, sa poražavajućim statističkim podacima.
- Prema definiciji istraživačkog tima, prekomerno pijenje alkohola podrazumijeva konzumaciju osam ili više alkoholnih pića sedmično kod žena, te petnaest ili više kod muškaraca. Pored toga, da bi bolest napredovala do raka, potrebna je i prisutnost mutacije u genu Ras, koji kontroliše rast ćelija.
Eksperimenti su pokazali da kombinacija alkohola i određenih proinflamatornih molekula uzrokuje stanje slično pankreatitisu. Ovo, u kombinaciji sa genetskom predispozicijom, stvara uslove za nastanak lezija, a kasnije i za razvoj raka. Naučnici su istakli da deaktivacija gena CREB, koji ima proinflamatornu ulogu, može zaustaviti formiranje prekanceroznih i kanceroznih promjena. CREB djeluje kao svojevrsni “glavni kontrolor” koji može trajno preprogramirati zdrave ćelije pankreasa u abnormalne.
Koautor istraživanja, dr Nipun Merčant, istakao je da ovo otkriće može predstavljati osnovu za buduće metode prevencije raka pankreasa. Posebno je zabrinjavajuće što se u posljednje vrijeme bilježi porast slučajeva raka pankreasa kod mlađih osoba, iako broj smrtnih ishoda zasad ne raste jednakom brzinom.
Prognoza za oboljele je izrazito loša – svega oko 10% pacijenata preživi prvu godinu nakon postavljanja dijagnoze. Nakon tri godine, stopa preživljavanja pada na oko 1%. Upravo zato je ključno otkriti bolest u ranim fazama, što se može postići obraćanjem pažnje na simptome koji se lako zanemaruju. Ti simptomi uključuju gubitak težine, stalni umor, bol u stomaku, promjene u radu crijeva, te žuticu – žutilo kože ili očiju.
Rak pankreasa ili gušterače predstavlja skup različitih tumora na organu koji pomaže probavi i regulaciji hormona. Najčešći tip, adenokarcinom, čini oko 90% slučajeva i uglavnom ne izaziva simptome sve do uznapredovalog stadija. Kada se simptomi pojave, pacijenti obično već naglo gube težinu i razvijaju žuticu, a tada je kod većine bolest već neizlječiva. Zbog toga je rak pankreasa poznat i kao “tihi ubica”.
- Iako je adenokarcinom najčešći, porast broja slučajeva posljednjih godina uglavnom dolazi od endokrinih karcinoma pankreasa. To su spororastući tumori kojima mogu biti potrebne i decenije da se razviju. Iako u određenim slučajevima postaju kancerogeni, često ostaju benigni.Prema podacima Nacionalne zdravstvene službe Velike Britanije, rak pankreasa se češće javlja kod osoba starijih od 65 godina, kod onih sa hroničnim pankreatitisom, te kod ljudi koji imaju porodičnu istoriju raka.
Postoje i dodatni faktori rizika: pušenje, gojaznost ili prekomjerna tjelesna težina, dijabetes, učestala konzumacija crvenog i prerađenog mesa, pa čak i određena krvna grupa. Kombinacija genetske predispozicije, nezdravog načina života i dugotrajnog izlaganja štetnim supstancama stvara savršeno tlo za razvoj bolesti.
Ono što istraživači posebno naglašavaju jeste potreba za edukacijom i prevencijom. Smanjenje konzumacije alkohola, održavanje zdrave tjelesne mase, izbjegavanje cigareta i pravilna ishrana mogu značajno smanjiti vjerovatnoću da se razvije ova smrtonosna bolest. Iako genetiku ne možemo promijeniti, promjena životnih navika može imati veliki utjecaj na očuvanje zdravlja pankreasa i cjelokupnog organizma.
Zaključak istraživanja jasno poručuje – česta i prekomjerna konzumacija alkohola nije samo prijetnja jetri i srcu, već i direktan faktor rizika za jedan od najopasnijih oblika raka. Pravovremeno prepoznavanje simptoma, redovni preventivni pregledi i odgovoran odnos prema alkoholu mogu spasiti živote
