U današnjem članku pišemo o Svetoj Petki, poznatoj i kao Prepodobna Paraskeva, koja zauzima posebno mesto u srpskoj duhovnosti. Ova svetiteljka nije samo simbol strpljenja, čednosti i vere, već je postala i zaštitnica onih koji pate, siromašnih i bolesnih.
Na njen praznik, 27. oktobra, mnoge porodice tiho se mole u znak zahvalnosti, tražeći mir i utehu od ove svetačke figure koja je kroz vekove stekla ogromnu ljubav među vernicima.Sveta Petka, rođena u Epivatu, u blizini Carigrada, u 11. veku, potekla je iz pobožne i bogate porodice. Iako je odrastala u udobnosti, njena duša je već od malih nogu težila jednostavnom životu. Sa svega 15 godina odlučila je napustiti dom i otići u Palestinu, gde je posvetila svoj život postu, molitvi i podvižništvu. Njen život bio je posvećen potrazi za duhovnim smirenjem i mirom među ljudima.
Nakon smrti, njene mošti su postale izvor mnogih čuda i iscelenja. Iako su tokom vekova prenošene iz jednog grada u drugi, od Epivata do Beograda, danas se nalaze u Jašiju, Rumuniji, gde svake godine milioni vernika dolaze kako bi se pomolili i odali poštovanje ovoj velikoj svetiteljki. Njeno ime postalo je sinonim za blagost i utehu, a ona je poznata i kao “Majka svih hrišćana sa Balkana”. Veruje se da je njena zaštita snažna, naročito za žene, decu i sve one koji trpe.
- Beograd je jedno od mesta gde je kult Svete Petke posebno snažno prisutan. Crkva Svete Petke na Kalemegdanu sagrađena je na mestu gde su, prema predanju, čuvane njene mošti. U ovoj crkvi vernici dolaze kako bi uzeli malo čudotvorne vode koja, prema verovanjima, nikada ne presušuje. Mnogi dolaze tiho, sa svećama u rukama, tražeći mir i pomoć u životnim teškoćama. Sveštenici ističu da Petka razume i ono što čovek ne može da izgovori, i da upravo tišina molitve donosi istinsko smirenje.
Manastir Svete Petke Izvorska, smesten u podnožju planine Kukavice, u blizini Paraćina, još je jedno svetilište koje privlači vernike. Ovaj manastir, koji čuva izvor za koji narod veruje da ima isceliteljsku moć, posebno je posvećen ženama koje žele potomstvo, zdravlje ili mir u porodici. U manastirskoj porti, uz vodu koja kaplje iz kamene stene, često se mogu videti zahvalnice, fotografije dece i cedulje sa imenima, kao svedoci uslišanih molitvi.
Jedan od najlepših aspekata kulta Svete Petke je upravo njena skromnost i povezanost sa običnim ljudima. Manastir Trnavska Sveta Petka, smešten u blizini Čačka, poznat je kao mesto gde se vernici dolaze pomiriti i zavetovati. Ovdje se veruje da voda iz izvora leči oči i srce, a manastir je postao simbol pomirenja i oprosta, što potvrđuju mnoge priče o porodicama i braći koje su se pomirile nakon dugih nesuglasica. Trnavska Sveta Petka odiše smirenošću koja vernicima daje unutrašnju snagu i veru u mir.
Pored ovih svetilišta, Sveta Petka je poštovana širom Srbije, a njeno ime se nalazi gotovo u svakom kutku zemlje. Crkva Svete Petke u selu Sićevo, nedaleko od Niša, poznata je po izvoru koji nikada ne presušuje. U manastiru Ćelije, u blizini Valjeva, čuva se deo moštiju ove svetiteljke, a vernici dolaze u tišini, donoseći sveće, moleći se za mir, zdravlje i unutrašnju snagu. Na Rudniku, crkva posvećena Sveto Petki poznata je kao “čuvarica rudarskih duša”, jer su rudari kroz vekove dolazili da se mole za bezbedan povratak iz jame.
U Vrnjačkoj Banji vernici posećuju izvor Svete Petke, poznat kao vidarica, za pomoć kod očnih bolesti i nervnih napetosti. U istočnoj Srbiji, naročito u okolini Zaječara i Knjaževca, poštovanje prema Sveto Petki ima poseban ton, a žene okupljene u dvorištima crkava pevaju pesme i donose posnu hranu, verujući da se Petka spušta među narod, donoseći mir i smirenost. Čak i u malim seoskim crkvama, često jednostavnim i skromnim, njen lik je prisutan na oltarima, kao deo duhovne baštine koja traje kroz generacije.
Sveta Petka nije samo simbol religioznosti, već i važan deo svakodnevnog života i tradicije. Mnogi vernici u Srbiji slavu Svete Petke doživljavaju kao trenutak za okupljanje porodice i prijatelja, za molitvu i zahvalnost za zdravlje i zaštitu. Ovaj dan, koji je posvećen njoj, postao je vreme kada ljudi ne traže čudo, već mir i unutrašnju snagu koja im je potrebna u životu.
Kult Svete Petke nije vezan za raskošne crkve ili svetilišta, već za iskrenu molitvu i veru koja dolazi iz srca. Njen lik je simbol nade i uverenja da, kroz veru i molitvu, svako može pronaći mir, čak i u najtežim trenucima života
