Meša Selimović je jedan od najvažnijih pisaca bivše Jugoslavije i jedan od najpoznatijih autora sa prostora Bosne i Hercegovine. Rođen je 26. aprila 1910. godine u Tuzli, a preminuo 11. jula 1982. godine u Beogradu. Njegovo najpoznatije delo su roman Derviš i smrt (1966) i roman Tvrđava (1970), koji su postali klasici jugoslovenske književnosti.
„Sve će proći. Ali, kakva je to uteha? Proći će i radost, proći će i ljubav, proći će i život. Zar je nada u tome da sve prođe?“ Ovaj duboko filozofski citat, iz dela Tvrđava jednog od najvećih srpskih pisaca 20. veka, Mehmeda Meše Selimovića, osvetljava filozofski ton njegovog stvaralaštva i života. Meša je rođen 26. aprila 1910. godine u Tuzli, i njegova životna i književna putanja ostavila je dubok trag u kulturnoj baštini bivše Jugoslavije. Nažalost, 11. jula 1982. godine, u Beogradu, u Jovanovoj ulici, Meša je preminuo u 72. godini života, mirno, dok je gledao prenos finala Svetskog prvenstva u fudbalu.
Meša Selimović bio je duboko intelektualan i složen pisac, čije delo je bilo oblikovano ličnim iskustvima, političkim turbulencijama, kao i unutrašnjim preispitivanjima identiteta, nacionalnosti i umetničkog stvaralaštva. Rođen u Tuzli, Meša je odrastao u porodici koja je imala bogatu tradiciju, no to mu nije olakšavalo život. Iako je odrastao u muslimanskoj porodici, Meša je uvek naglašavao da je srpske nacionalnosti, što je za vreme njegovog života, naročito tokom i nakon Drugog svetskog rata, bilo izazovno. U jednom od svojih najpoznatijih izjava, rekao je: „Srbin je slavno biti, ali i skupo!“ Ovaj citat odražava njegovu unutrašnju borbu između kulture i identiteta koji su ga oblikovali, ali i cenu koju je plaćao zbog svog opredeljenja.
- Po završetku osnovne škole i gimnazije u Tuzli, Meša se 1930. godine upisao na studije srpsko-hrvatskog jezika i jugoslovenske književnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je diplomirao 1934. godine. Iako je diplomirao na književnosti, Meša je započeo svoju karijeru kao profesor, radeći od 1935. do 1941. godine kao nastavnik u Građanskoj školi u Tuzli i Realnoj gimnaziji. Ipak, njegova prava strast bila je literatura, koja će oblikovati njegovu budućnost. Selimović nije bio samo veliki pisac, već i filozof koji je duboko verovao u snagu umetnosti da menja ljudsku svest.
Njegova ljubav prema Daroslavi „Darki“ Božić, ženi koju je oženio, bila je specifična i intenzivna. Darka, ćerka generala Kraljevine Jugoslavije, bila je osoba koja je u njegovom životu imala posebno mesto. Meša je, potpuno zaljubljen, video u njoj dar od Boga, što je znatno oblikovalo njegov život i njegov književni opus. Zanimljivo je da je Meša duboko verovao da je ljubav prema Daroslavi bila izvor njegovog inspirativnog stvaranja, što je, nesumnjivo, odraženo u njegovom delu.
Meša Selimović je imao složen odnos prema svom poreklu i identitetu. Njegovo mišljenje o svom nacionalnom opredeljenju razvijalo se tokom života, a poseban trenutak bio je učešće na Književnom kutku u Zagrebu, gde mu je postavljeno pitanje koje je imalo za cilj da ga izazove na provokaciju: „Zašto se vi, Mehmede Selimoviću, od oca Alije i majke Paše, osećate kao Srbin?“ Meša je odgovorio staloženo i bez ikakve zadrške: „Do 1941. sam se osećao Srbinom, a nisam se pitao zašto. Od 1941. znam zašto sam to.“ Ovaj odgovor jasno pokazuje duboku refleksiju i promene koje su nastale u njegovom životu zbog istorijskih okolnosti.
Za Selimovića, književnost nije bila samo umetnost, već i način da se suoči sa svetom, da postavi pitanja o postojanju i da nađe odgovore na ona teška pitanja života. Njegovo najpoznatije delo, roman Tvrđava, često je interpretirano kao filozofska meditacija o postojanju, ljubavi, smrti i postojanom traganju za smislom. Njegova sposobnost da piše o teškim temama s dubokom emocionalnom snagom učinila ga je jednim od najvažnijih pisaca svog vremena.
Meša je kroz svoje delo i ličnost pokazao da nije bio pasivan posmatrač društvenih i političkih događanja, već da je bio duboko uključen u svoj trenutni kontekst, što je nosilo mnoge dileme. Pored toga, bio je suočen i sa ličnim tragedijama, od gubitka rođenog brata, do težine političkih odluka, kao što je njegov raskid sa prvom suprugom Desom Đorđić. Naime, suočen sa ljubomorom i osudama od strane partije zbog svog novog emotivnog odnosa sa Darom, Meša je morao da se opravda i objasni svoje postupke, što mu je donelo mnoge lične dileme i bolne trenutke.
Kroz sve svoje lične borbe i književno stvaralaštvo, Meša Selimović je postao simbol traženja istine, ljubavi i slobode. Njegova smrt 1982. godine označila je kraj jednog perioda u srpskoj i jugoslovenskoj književnosti, ali njegovo ime i delo i dalje žive kroz njegove knjige i misli koje su utisnute u srcima čitalaca.
